Я учусь с третево класса в Мхитар Себастаци. В нашей школе мы одеваемся в разные цвета, в нашей школе мы используем компютеры. Мы идем на разные экскурсии. У нас есть басейны фермы и велосипеды. У нас уроки проходят весело чем в других школах нам пускают играть после уроков. Бывает, что мы идем на экскурсии на три дня. Так сказать мне очень нравится это школа.
78. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:
Օրինակ՝
բարձր հասակ ունեցող — բարձրահասակ:
Բարի սիրտ ունեցող – բարեսիրտ , խիղճ չունեցող – անխիղճ , բարձր ձայնով – բարձաձայն , միշտ ժպտուն – ժպտերես, գանձը պահելու տեղ – գանձարան, կապույտ աչքերով – կապտաչա, արքայի որդի – արքայազն հույների երկիր – Հուննաստան, փոքր էշ – իշուկ, ծաղիկներով զարդարված – ծաղկազարդ, քաղաքում ապրող – քաղաքացի , հայերի երկիր – Հայաստան:
79. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:
Ավետիս (բարի լուր) բերող – ավետաբեր
արագ ընթացող – արագընթաց
բաժակը ձեռքին արտասանվող ճառ – կենաց
վեպ գրող – վիպագիր
բառարան գրող – բառարանագիր
արտասահմանում ապրող մարդ – արտասահմանցի
բույսերի մասին գիտություն – բուսաբանություն:
80.Եթե հնարավոր է՝ ցո՛ւյց տուր բառը կազմող մասերը:
Օրինակ՝
գրասեղան — գր (գիր) + ա + սեղան:
Պահարան — պահ + արան:
Դուռ — չի բաժանվում:
Հականիշ – հակա + նիշ
բանջարանոց – բանջար + անոց
աշակերտ – չի բաժանվում
աշակերտական աշակերտ + ական
տարրական – տար ական
զլխավոր- գլուխ + ավոր
կարմիր – չի բաժանվում
դաշտամուկ – դաշտ + ա + մուկ
հյուր- չի բաժանվում
հարստություն – հարուստ + ություն
կերառատ – կեր + առատ
վտանգ – չի բաժանվում
81. Ուշադրություն դարձրո՛ւ Ա և Բ խմբերի բառերի կազմությանը. փորձի´ր բացատել տարբերությունը:
Ա. Մարդ, տեր, սիրտ, կապույտ, արքա, ծաղիկ, կատու, բարի: պարզ
Բ. Մարդասեր, Տիրամայր, սրտատրոփ, կապտավուն, արքայական, ծաղկել, կատվազգի, բարերար: բաղադրյալ
82. Տրված բառերը բաժանի´ր երկու խմբի (տե´ս 81-րդ վարժությունը):
Ա․Ուրախություն, փետրագնդակ, նորություն, երկմտություն, շաբաթական, գլխակորույս։
Բ․ նկար գլուխ հինգ, ուրախ փետուր, շյուղ, գրպան, քաղաք, օրացույց, , անուն:
85. Պարզ և բաղադրյալ բառերը տեղադրի´ր տրված նախադասությունների մեջ և նախադասությունները լրացո´ւ:
Այն բառերը, որոնց մեջ հնարավոր չէ առանձնացնել բառ կազմող իմաստակիր մասեր, … բառեր են. օրինակ՝ ծով, նկար, … :
Այն բառերը, որոնք հնարավոր է բաժանել բառ կազմող իմաստակիր մասերի, … բառեր են. օրինակ՝ հեռախոս — հեռ + ա + խոս, բարկություն — բարկ + ություն, …, …:
86. Տրված բառերի րնդհանուր մասերը գտի՛ր, դրանց ուղիղ ձևերը գրի´ր և տրված բառերը բացատրի´ր:
Օրինակ՝
բարեսիրտ, բարեկամ, բարեսեր, բարետես: — Բարի:
Բարեսիրտ — բարի սիրտ ունեցող:
Բարեկամ — բարին կամեցող:
Բարեսեր — բարին (բարի բան) սիրող:
Բարետես — բարի (գեղեցիկ) տեսք ունեցող:
ա) Կտցաձև, կտցահարել, կտցաչափ:
բ) Ուղղագրություն, ուղղագիծ, ուղղամիտ, ուղղություն:
գ) Ուղեկից, ուղևոր, ուղեմոլոր, ուղևորվել:
87. Պարզի´ր, թե Ա և Բ բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված: Այդ բառախմբերը լրացրո´ւ:
Ա. Ջրառատ, ջրային, ջրկիր, ջրվեժ, հողագործ, հողեղեն, հողոտ, անհող, քարոտ, քարանձավ, անքար, անաթոռ, բազկաթոռ, աթոռակռիվ, գրադարան, գրքային, դասագիրք :
Բ. Ջուր, հող, քար, աթոռ, գիրք :
Բ․պարզ բառեր են
Ա․ բարդ և ածանցավոր բառեր են։
89. Բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր: Արմատներն ինչո՞վ են միանում:
Մարդամոտ-Մարդ + ա + մոտ,
լուսամուտ-լույս + ա + մուտք,
ծնողասեր-ծնող + ա + սիրել,
գորգագործ-գորգ + ա + գործող,
փառատոն-:
90. Տրված արմատներով բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր:
Սառն (սառ)-սառնարան,
միտ (մտ)-մտավոր,
մուր (մր)-մրոտ:
91. Տրված բառերը կազմող մասերն առանձնացրո՛ւ: Արմատներն ընդգծիր:
Օրինակ՝
մայրություն – մայր + ություն
անամոթ – ան + ամոթ:
Ամպոտ-ամպ + ոտ, քարոտ քար + ոտ, օդային օդ + ային, անշնորհք-ան + շնորք, դժգոհ-դժ + գոհ, հեռավոր-հեռու + ավոր, բարություն-բարի + ություն, գրավոր-գիր + ավոր, անորոշ-ան + որոշ, տհաճ-տ + հաճ:
92. Ամեն շարքից մի բաղադրիչ ընտրի´ր և բաղադրյալ բառեր կազմի´ր (քանիսը կստացվի):
Ա.Թութ, կարմիր, փուշ, ոսկի, տուն, գույն, կաթ(ն), խորհուրդ:
Բ.Ան-, -յա, -ենի, -ոտ, -արան, -ավուն, -եղեն, -ավոր:
Թթենի, կարմրավուն, փշոտ, անփուշ, ոսկյա, ոսկեղեն, անտուն, գունավոր, անգույն, կաթնեղեն, խորհրդավոր, խորհրդարան։
Գառնու հեթանոսական տաճարը գտնվում է Կոտայքի մարզում՝ Գառնի գյուղում: Համարվում է հելլենիստական և հայկական մշակույթների և ճարտարապետության յուրօրինակ կառույց:
պատմական վկայությամբ տաճարը կառուցել է Տրդատ Ա թագավորը: Նա 66թ. Հռոմում գահադրվելուց հետո վերադառնում է Հայաստան և սկսում մի շարք շինարարական աշխատանքներ: Նա վերանորոգում է Գառնիի ամրոցն ու այնտեղ ձեռնամուխ լինում նոր հուշարձանների կառուցմանը: Գառնիի ամրոցում է կառուցվում Գառնիի տաճարը, արքունական բաղնիքը, իսկ 7-րդ դարում նաև Սբ. Սիոն եկեղեցին: Նրա շուրջ տարածվում է Ազատ գետի կիրճը, որտեղ գտնվում է Քարերի սիմֆոնիան:
Այն հայկական ճարտարապետության անտիկ շրջանի եզակի ամրաշինական համալիր կառույց է: Կան վարկածներ, ըստ որի տաճարը նվիրված է եղել հեթանոս արևի աստված Արեգ-Միհրին: Հայ արքաներից Տրդատ Ա-ն իր հովանավոր աստված էր համարում հենց նրան և մասնագետները տրամաբանական են համարում, որ Տրդատն իր գահակալությունից հետո Գառնի գյուղում կառուցած լինի իր հովանավոր աստծոն նվիրված տաճար: Միհրի անունից է ծագել հայոց հեթանոսական սրբավայրերին տրվող ընդհանուր՝ մեհյան անվանումը, ինչպես նաև բազմաթիվ հայկական և օտար անձնանուններ՝ Միհրան, Միհրդատ, Միհրներսեհ, Մեհրուժան և այլն։
1․ Որո՞նք են ծավալի հիմնական հատկությունները։
Հավասար մարմիններն ունեն հավասար ծավալներ։
Եթե մարմինը տրոհվում է մասերի, ապա մարմնի ծավալը հավասար է նրա մասերի ծավալների գումարին:
2․ Ծավալի չափման ի՞նչ միավորներ գիտենք։
Ծավալի չափման միավորներն են. խորանարդ սանտիմետր 1սմ, խորանարդ դեցիմետր1դմ, խորանարդ մետր (1մ3)։
3․ Ինչի՞ է հավասար ուղղանկյունանիստի ծավալը։
Ուղղանկյունանիստի ծավալը հավասար է երկարություն x լայնություն x բարձրություն :
4․ Ի՞նչ երկարություն ունի այն խորանարդի կողը, որի ծավալը 1սմ է։
1սմ
5․ Գտե՛ք ուղղանկյունանիստի ծավալը, եթե նրա կողերն են
3սմ, 5սմ, 6սմ
V=3 x 5 x 6= 90սմ3
10դմ, 8սմ, 2սմ
10դմ=100սմ,
V=100 x 8 x 2=1600սմ3
7սմ, 11սմ, 3սմ
V=7 x 11 x 3 =231սմ3
8մ, 13մ, 9մ
8 x 13 x 9=936սմ3
2մ, 5դմ, 10սմ
200սմ x 50սմ x 10սմ=10000սմ3
4դմ, 7դմ, 12դմ
V=4 x 7 x 12=336դմ3
6․ Պատկերված մարմինները բաղկացած են 1սմ երկարությամբ կող ունեցող խորանարդիկներից։ Գտե՛ք այդ մարմինների ծավալները։ 10,9
7․ Ո՞ր ուղղանկյունանիստի ծավալն է ավելի մեծ՝ 17սմ, 15սմ, 14սմ կողեր ունեցողի՞նը, թե՞ 11սմ, 23սմ, 10սմ։
17 x 15 x 14=3570սմ3
11 x 23 x 10=2530սմ3
3570սմ3 >2530սմ3
8․ Արտահայտե՛ք խորանարդ սանտիմետրերով․
12մ3=12000000սմ3
32մ3 6դմ3=32006000սմ3
5մ3 90դմ3 300սմ3=5090300սմ3
9․Արտահայտեք խորանարդ դեցիմետրերով
343000սմ3=343դմ3
17280000սմ3=17280դմ3
10․ Բենզակայանի պահեստամասում տեղավորվում է այնքան բենզին, որքան անհրաժեշտ է 120 մեքենայի՝ 60լ տարողությամբ բաքերը և 80 մեքենայի՝ 90լ տարողությամբ բաքերը լցնելու համար։ Որքա՞ն է պահեստամանի տարողությունը։
120 x 60=7200
80 x 90=7200
7200+7200=14400
11․ Դասասենյակի բարձրությունը 3մ է, երկարությունը՝ 12մ, լայնությունը՝ 6մ։ Դասասենյակը նախատեսված է 27 աշակերտի համար։ Քանի՞ խորանարդ մետր օդ է բաժին ընկնում մեկ աշակերտին։
3 x 12 x 6=216
216:27=8
